Waar wordt porselein en aardewerk van gemaakt?
De drie basisingrediënten voor het maken van keramische producten zijn kaolien, kwarts en veldspaat. Porselein, aardewerk en gleiswerk komen allemaal op een gelijkaardige manier tot stand, zij het in een andere verhouding van samenstelling, met een verschillende densiteit of porositeit en vooral op andere baktemperaturen.
De basis ingrediënten
Kaolien, soms ook porseleinaarde genoemd, is een vette, witte kleisoort die in feite een verweringsproduct is van graniet. De klei is niet alleen helder wit, maar verdraagt ook hoge temperaturen, die nodig zijn om de dichte vaste structuur te bereiken. Logisch dat de porseleinfabricage uit China stamt, want kaolien is daar in overvloed aanwezig. Eeuwenlang wisten de Chinezen deze basisgrondstof, kaolien, geheim te houden. Marco Polo bracht in de 13de-14de eeuw voor het eerst het witte goud naar Europa. Men probeerde het in Venetië tevergeefs na te maken. Vanaf het ogenblik dat de Europese grootmachten de wereldzeeën intensief gingen bevaren, werden de Chinese producten in grote hoeveelheden naar Europa gebracht, waar men vruchteloos bleef zoeken naar het geheim van de porseleinfabricage. Pas in het begin van de 18de eeuw ondekte Johann Friedrich Böttger in opdracht van de keurvorst van Saksen het gebruik van kaolien. De eerste porseleinfabriek werd dan ook in 1710 opgericht te Meissen. Later vestigde de Europese keramische industrie zich dan ook vooral in gebieden waar het kaolien als grondstof terug te vinden was. Denken we maar Noord-Beieren in Duitsland met zijn talrijke porseleinfabrieken, aan de streek van en rond Limoges in Frankrijk, aan de streken van Berry en de Elzas die toch ook een groot aantal fabrikanten telden. Ook in Groot-Brittannië vinden we in de streek van Stoke-on-Trent een dergelijke grote concentratie aan fabrikanten. Uiteraard onstonden elders in Europa ook talrijke porseleinfabrieken, maar de hier opgenoemde streken herbergen of herbergden toch wel de grootste concentraties.
Kwarts is het tweede hoofdbestanddeel. Kwarts of silicium is in feite zand, maar dan wel zuiver zand, ontdaan van alle onzuivere elementen zoals bijvoorbeeld ijzer. Het kwarts dient om de vette klei te mageren, om het voorwerp te verglazen en hard te maken. Het kwarts moet de massa ook behoeden tegen het krimpen. Het is belangrijk om weten dat de voorwerpen tijdens het bakken of branden ongeveer 15% van hun omvang verliezen!
Het derde bestanddeel is dan veldspaat. Veldspaat is een hard gesteente en vormt als het ware het cement om de kaolien en de kwarts aan elkaar te verbinden.
Veldspaat en kwarts zijn duurdere grondstoffen dan kaolien. Hoe meer kwarts en veldspaat gebruikt worden, hoe duurder en kwalitatiever het product. In China kost aardewerk meer dan porselein, omdat aardewerk niet bestaat in China en het dus geïmporteerd moet worden. In Europa is porselein duurder dan aardewerk.
This entry was posted in Materialen and tagged porselein, aardewerk, kaolien, veldspaat, grondstoffen porselein on March 5, 2016 by Petra Kuik.
Geen reacties gevonden.
